Auteur: Johan Kwast
Heel vaak stoa’j der nich biej stil, mear water is heel belangriek in oons leawenspetroon.
Zoonder water kö’j oe nich wasken, ko’j vroager de waske nich opkokken, köksel vuur de vearken lukken ok nich, gin ströatje schrobben, nich duur smerige roeten kieken en kon de braandweer niks oetrichten. Zo kaan’k nog wel effen verdan filosoferen.
In vroogere joaren halen de leu water oet ne waterput, of poompen, met ne waterpoomp, ’t water op. Noe dreaj ie mear nen kranen lös en ie hebt water; ma’j ok nog kiezen tusken waarm-of koolt water.
Mear ie möt hiervuur wal de knip trekken.
Wie as jonge jongs, gungen wal ees hen visken in ’t water van de Hettumerbekke; nich met nen hengel, nee met ’n groot slat. Watwegter verzwoard met grote moeren, trökken wiej dat slat oawer ’n bodem, scheuwen dat heel heanig oonder ne schoal visken (grondelingen) duur en dan was ’t rap ophalen.
Ok jonge sneuk kreeg wiej der mangs in, mear dan mos ie wal heel rap wean en völ geluk hebben. Aaltied spannend a’j met oe beaden, tot kneeheugte ’t water ingungen, beniejd noar wa’j boawen water halen. Alleen vuur bloodzuugers was ’t oetkieken.
Ne grote boskop dea’j vrooger op ’t huuske; water kwam doar nich an te pas. Ie gungen gewoon zitten op ne breeje plaank met ’n gat der in, en ’t vol wal woar ’t leeg was. ’t Tonneke doar oonder, vöng de mespreductie netjes op en de grote bonen wollen de “Boornse kraant” ok wal ees leazen. Zo . . . . , de bokse op’etrökken, ’t deksel op ’t gat, en de krap kon van de duur of.
Weeldwateren, pissen dus, was prebleemloos oftappen; met of zoonder nen boom, a’j mear druk harren. Vroaleu bleewen vuur dee oetvoering meestal binnen of nammen boeten, de hoek-däle hoolding an.
Van watercloset ha’j nog nooit ‘eheurd, en van hoo dat wearken al helemoal nich. En dat he’k ‘e weten. Wiej, zukke opschöttelingen van jongs, wiej warren vlak noa ’n oorlog, met de Boornse C.J.M.V., ne wekke noar Terschelling, noar Oosterend. Op de fietse der hen, ne hele oondernemming in dee tied; twee daage hen en twee daage wierum wa’j oonderweg.
Wiej, Juul Evers en ik, wiej konnen op de wierumreize oawernachen biej ’n gezin in Sneek. Van geboorte kwammen dee leu oet Maarkel. Zee bliej, wiej bliej, der wörden gewoon platproat. Mear wat meender was, in ’n loop van ’n oawend mos ik neurig oet de bokse.
Dee leu harren al ’n ech toilet, hoo mos ik doar met an; ‘k har gin idee. Dat der water an te pas mos kommen ha’k wal duur, mear woar haal ie dat vot.
Ik kiek ees um miej hen en zee nen bak, hoog an de muur; “Zol doar water in zitten?”
‘k Klim boawen op ’n bril en loer der van boawen in. “Ha, water; za’k ees an dee ketten trekken?” Ik trök, en doar gung ’t hen; vuur woonder en geweeld speulen de grote boskop de deepte in. Mear, ‘k heuren alverdan in den bak nog water lopen. ‘k Was der nich gerös op; voort löp den bak oawer en steet alns blaank. Ik wierum noar de kamer, luusteren en ofwochen.
’n Zetje later gung der wier een noar ’t kleane keamerke. Noe zö’j ’t hebben, met angst en beawen wochen ik op de gevolgen. Mear ik heuren der niks van wier. ’t Waterballet was in ’t water vallen, gelukkig mear. Vanof dee tied weet ik hoo ’n watercloset wearkt.
As ie oew “Waterloo” veendt, dan he’j ’t an de nötten kregen.
Waterrotten, dat bint leu dee zich as viske in ’t water veult. Mear, vuural jonge heune en katten warren vaak de klos. Dee zachen vaak Waterjans en harren ’t er dän nogal reukeloos ’n moal oetdreunken.
Kattenpis, dat is ’n soort schearpwater, a’j dat op ’n kop veult, he’j ’n zoonder nich waterdichte.
Van te vol water en te weanig bonen, kokken ze slappe koffie, dan ha‘j jeul.
Hennen met ’n watergat leajt nich meer; dee bint riep vuur ’n soep. A’j ’n waterheuwd hebt, dan he’j te völ heuwd.
Et watergat, was in miene jonge joaren, ’n biejnaam (weanig leu in Boorn weet dat deank ik) van nen bekeanden voetbalspöller. Hee döt noe al joaren biej de “Boornse noabers” met; doar wördt nich voetbald, alleen mear spölt. Ik vertel ’t oe nich, mear ’t zal miej niej doon of Leo Leurink dat in zien book ophef ‘enommen.
Waterjuffers, bint gin vroaleu van adel dee wat met water hebt. ’t Bint glazenmakers, dee ok gin glas maakt (libellen).
Met gebraand water in de hoed, ma’j nich in ’n auto veuren.
Wieder he’j nog hard- en zacht water, en a’j ’t keend met ’t badwater votsmiet, dan is der wat mis; met keender smiet ie nich.
As ’t water leag steet, zeukt wat leu doar noar spiekers, en in ’n oorlog lengen wat boeren de melk an met water. Dan ha’j wal meer, mear ok meender melk.
Waterlaanders, dee komt ok biej zeeleu en leu in de loch vuur; de ogen kö’j nich dreug holen.
Water noar de zee dreagen is ’n dom doon, ie maakt oe allenig mear meu.
He’j wateroawerlas, dan zit ie met tevöl water; en ’n aander wilt ‘t ok nich hebben.
Stille wateren könt naa deep wean, wat der lös keump doar he’j nog gin idee van.
“’t Zwatte water” is nich zwat, en dat van de “gelle bekke” nich gel.
Wat bekken harren wal zwat water, mear toen wearken de waterzuuvering nog nich.
A’j las hebt van waterslag, dan mö’j de loch oet de centrale verwarming zeen te kriegen.
Boawen ne waterwelle sloapen is vroagen um rimmetiek; op ’n waterberre dat lek is, sloap ie helemoal nich.
Zee’j biej vee de waterbloar, dan kö’j der op wochen dat der ’n kieske of ’n vul keump.
Spöaten met ’n waterkanon, is ’n soort kegelen op al te metwillige leu; mear umvallen, dat doot ze.
Jonge leu dee wilt trowwen zoonder dat zee der genog geeld vuur hebt, mot an ’n waterpap.
As nen keerl ’t met ’t water hef, dan is dat water op de möl van ’n dokter. Den mot em de waterhoes- hoolding noazeen.
Waterglas is gin glas, mear dun grei, da’j op de muren könt strieken a’j ’n keelder nich waterdichte hebt; he’j watervearf, dan he’j oe rotzoo an loaten smeren.
Bint ze as water en veur, en helpt proaten nich meer, dan könt ze mekaar wal scheeten.
Watergruwel is gin gruwel; wat leu bint der gek op.
Waterreus is nen erenaam vuur poalböargers oet de stad Brielle.
He’j hoogwater, dan wördt ’t tied da’j oftapt.
Waterstaats kearken, bint kearken oet de 19de-eeuw, dee met riekssubsidie bint ‘e bowd.
In ’n waterzak zit gewoon water, dat döt biej sporters vaak woonderen; mear vuur wiejwater mö’j de geestelijkheid inschakelen.
Leas ie in ’t book “Varen waar geen water is”, van drs. G.J. Schutten, dan wee’j hoo vroager, an dizze kaant van ’n Iessel, vervoer oawer water, o.a. met zoompen, gung en vaak nich gung.
En as der nog heel wat water duur de Boornse Bekke mot vuur en aleer ’n karwei of is, dan heult ’t der nog wal effen vuur, dat döt ‘t.
In tied van oorlog hool ie ’t in de waterlinie nich lang dreuge, zee zet dan alns oonder water; en a’j oonderwater bint, bi’j gewoon vot.
Met jachwater (alcohol) mag ie ok zoonder akte op luuze jagen.
’t Watermesientje steet an ’n Piepersveldweg in Hettum; ’t is gin mesientje, mear ’n vrooger pomp- station vuur de febrieken van “Spanjaard”.
Water da’j zeet braanden, doaroawer hoof ie nich in te zitten. Dat kö’j toch an oew water wal veulen; oe oonder de kloomp veulen mag ok.
Waterlotten bint gin lotten woar ie ne pries op könt winnen; ’t bint jonge valse lotten.
Op nen breef met ’n watermeark, steet vaak wal ne pries, ’n notaris weet doar ’t fiene van.
He’j der een hen waterdösken, dan he’j der ’n paar op ’n löp; water keump doar gils nich an te pas.
A’s waterbevrös en ’t ies is dik genog, dan wördt ‘t drok tied da’j de schaatsen oet ’t vet haalt. Doar mos ik, op de leagere school in Zeanderen, ’n gedicht oawer vuurdreagen. Miene keender en kleankeender, kent dat gedicht ok oet ’t heuwd. Ieleu ma’j ‘t ok wal weten hoo dat gung. Hier keump et:
“Schaatsenrijden”
’t heeft vannacht weer flink gevroren,
Alle sloten liggen dicht.
“Heerlijk man”, roept Pietjes vriendje,
Met stralend, blij gezicht.
“Straks, na schooltijd, ga ‘k met vader,
Schaatsen kopen in de stad”.
Dan kan ik fijn vanmiddag rijden,
“Zeg eens Piet, hoe vind jij dat?”.
“Als jij rijden gaat” zegt Pietje,
“ga ik natuurlik met jou mee”.
“’k Neem dan stiekum vaders schaatsen”,
anders zegt hij zeker, “nee”.
’s Middags op het ijs bindt Pietje,
stevig vaders’ schaatsen aan.
Kijk, daar zwaait hij, kijk daar draait hij.
Pats, daar ligt hij op de baan.
Alle jongens staan te lachen,
wat een mal gezicht is dat.
“Heus” zegt Piet, “Ik kan wel rijden,
Maar het ijs is veel te glad”.
Wat leu hebt geeld as water, dee könt doon wat ze ich loaten könt.
Der bint zat leu, dee an zu’k water verlet hebt.
Zo . . . . en meer water wi’k oe nich biej ’n wien doon; wien met water, smaakt trowwens neargens noar.
Loa’w alns mear ’n betje waterpas holen.
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar Inhoudsopgave 2012-02)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)