Auteur: Johan Kwast
‘t Is doonkere moan en nen stik duustem oawend. Ne kooide oosten weenterweend jach het leste blad van de beume, doar an de Loodiek:laanden in Hettum. Täkke zwiept geveurlijk hen en wier. Of en toe vaalt d’r ‘n dood stuk hoolt oet nen boom en knapt op de zaandweg an bölle. Biej ‘t oale boerenspulke an dee weg doar, vlög ne zwatte kat oet nen hooltwal en zoch zich ‘n good henkommen in ‘t heui op ‘n balken. Ok oelen loat zich d’r heuren. Biester weer is-ten a-j d’r nich oet hoowt bliew ie binnen de pöste.
‘t Is in de tied dat de leu in de boerschop van lanteempöale nog gin weet hebt. Völle leu bint doarbiej naa biegeleuwig en hangt zich vuur alns wat eur onverwochens vuur de veute hen spreenkt. ‘t Is woar, biej ‘n duuster zee-j nich völle. Mear heuren doo-j zovöl meer, ok as d’r niks te heuren is. ‘t Keuiervolk dat op de weenterse slach- en niejjoarsvezieten oe de groezel en spookverhalen loat met beleawen, döt an ‘n röstig gemood ok gin good, dat döt ‘t nich. Zot zodöanig” ‘t Spookhoes “an zienen naam wean kömmen? Wee zal ‘t zeggen.
Den oawend, noa ‘t melken en ofvooren, stökkerd Schepers Wilm, ‘n kragen van ‘t dikke duffelse buis hoog op, noar ‘t café doar biej de Hettemse keark. Bang oetvallen is-e nich. Speuke? Grote kwakeriej!
Nog mear nen smetweggens goan en hee is d’r. ‘n Ogenslag later licht-e de kleenk en strit ‘t gelachkeamerke in. ‘n Koppelke keerls oet de boerschop zit d’r al biej ‘t waarme veur. Te hoope wilt zee vanoawend ‘n paar beurnkes kaarten en zich ‘t leste niejs anheuren. Van zölf… , zee nemt d’r ok wal ‘n stuk of wat. Joa, mangs wal eens meer as ‘n stuk of wat. Och, ‘t heurt d’r zo biej en hebben könt z’ em wal.
“Goonoawend te hoope”. ” ‘k Zee wal, ieleu warren d’r al?” “Ok goonoawend Wilm”. “Joa, wieleu warren d’r al, mear hoowt ok nich zo wied te kommen”. “Joa, doar könt ieleu wal geliek an hebben”. “Gudderig weer aans, ie zoln joa nog gin nen hoond noar boeten jagen”. “Nee, d’r is nich völ an urn noe biej de weg te wean”. Dat zeggen brech Jaan van Kloompen Hearm op nen teks. “Keerls”, zeg-e, “Ieleu weet wal Bets, doar biej ‘t Mölnven hen, is d’r nog nich”. “Nee, den drietebuul is aait ‘n lesten”, doot de keerls d’r oawer hen. “Mear hee keump wisse wal, ‘n beurnke kaarten löt-e nich an zich vuurbiej goan”. “D’r heanig wat achteroawer sloan ok nich; nee, hee spiejt d’r nich in, dat döt-e nich”. “Keerls, noe mö-j ees luusteren”, zeg Jaan.
“Ieleu weet net zo good as ikke, Bets lust em merakels geem, en naa bang oetvallen is-e ok”. “Benaamd biej zuk boesterig weer as noe”. “Zö-w em d’r vanoawend ees biej doon”? “Dat kö-w wal eesdoon”, zeit de keerls en nikt vanjoa.
De piepen wördt stopt, ‘n braand d’r in jach en dan komt de kaarten vuur ‘n dag. De keerls riegt zich an de stamtoafel. Met löt Bets zich ok zeen, giftied van ‘n dag, en schikt an.
“Doot d’r oons almoal eawen een in, beduut Wilm noar ‘n caféhoolder. Den weet genog. “Zoas aait nen kloaren zoonder, joa”? “Joa”. In ‘n ogenslag haank d’r boawen de stamtoafel ne zwoare draankloch en kooldert de rookpluume, as peerdestette zo dik, tegen ‘n zoolder an. ‘t Doert nich zo heel lang of d’r wördt kaart vuur gek en onwies, joa of eur leawen d’r van ofhaank. De börrelkes doot ok good eur weark, vanzölf. Tied en uur zoln hoaste vergetten wörden doar an dee stamtoafel. Mear nich duur Jaan.
Hee kik ‘n luk voel urn zich hen en dech: “Noe za-k ‘tem dan mear ees lappen”. “Zeg, eh…. Bets, wil ie wal ne fleske foezel verdenen”? Bets zöt Jaan verwonderd an: zo mear ne fleske foezel kriegen, dat oawerkeump em nich vaake.
“Poh joawal, joa wal geern, zeit mear wa-k doon möt”. “Bets”, zeg Jaan, “Ie weet den bos doar op ‘t Welveeld, biej “Haar Ewert” zienen kaamp”. “Noe, dan goa-j temet noar den bos en sniejt d’r nen tak of van een van dee kreentenbuske, dee doar stoat”. “Den tak breng ie as bewies hier”.
Foezel, ne hele fleske foezel, geet d’r Bets duur ‘n kop. Da’s reukeloos verdeend, as ‘t aans nich is. ‘t Is wal naa duuster en boesterig weer en ‘t kan d’r ok wal spoken, mear ie möt d’r wat vuur oawer hebben. Hee spreenk in de beene en wil d’r voort mear weark van maken. Dat hebt zee Bets nich oet de mouw schud, dat hebt ze nich. ‘n Luk veraltereerd kiekt de keerls mekaar an. Dee fleske foezel möt ze betalen, dat is wal duudelijk.
Maer net as Bets bien de duur is en zich an de geveurlijke oondernemming wil oawergeawen, zeg Jaan: “Ho, ees efkes Bets, dat geet zo mear nich”. “Nee, bowisse nich”. “As ie doar voort biej dee kreentenbuske bint en den tak d’r of sniejt, roop ie heel har: “En loat noe alle speuke, duuwels en umleupsel mear kommen, ik dörf ze”. Bets spreeuk van schrik nen trad achteroet. “Dat nooit, ik doo et nich, nee vuur gin geeld, ik doo et nich zeg ik oe!”.
Zo, dat is aandere proat. De fleske foezel is ‘ered. De keerls wilt nog wier verdan doon, efkes dan. Mear ‘t kaarten is Bets niks meer weerd. Hee heft ‘t nieje d’r kats of. “Loa-w d’r dan nog een op dreenken en dan mö-w mear wier zo heanig an op de kökken op an schoewen”, slöt Jaan vuur. Hee knipoogt noar de keerls. De keerls nikt. ‘t Is late genog en ok mooi ‘ewes. Bets hef niks duur. Alman, op Bets noa, hef nen plezearigen oawend ‘ehad.
Benaamd Wilm hef em noe aardig stoan. Hee mag et mis hebben, mear zö-e de foezelflesken nich ‘n luk van hen en wier goan en em toolachen? Hebt wisse nen goon oawend ‘ehad.
Johan Kwast.
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar Inhoudsopgave 2004-02)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)