Auteur: G.J. ten Voorde
Dit artikel verscheen eerder in “Rond de Stephanustoren” van dec. 1967 met als titel: “Dien en Hein van ‘n Hof’. Behalve het artikel nemen we hierbij ook de toen gangbare grammatica en schrijfwijze van het Twents van de auteur over (de tekst werd aangereikt door Mw. M.G.E. van Harten-Fransen).
Hier wonn’n ze, in ‘n paar aarmenhuuskes, op Meijershof. Lienks woend’n ‘n doov’n Hein en rechts ‘n ool’n Dien. Woar ze vondan kömm’n en hoo ze heet’n, doar weet ik niks of. Ik zèe ze nog zo vuur meij, twee oole, aarme en eenzame leu, dèe ‘t van God en goo leu moss’n hebb’n. Honger en gebrek hebt ze nooit lien, ze kreeg’n wat van de rogge, de tuffel’n en ‘t geslacht. Ook urn Mirwienter wörd’n zenig vergett’n. Hein köm neerg’ns en Dien gung alleen de buurte in, in tied van nood, ik neum meer as d’r ‘n zwoar doenderschoer an de loch zat. Tóch höör’n ze d’r biej oens in ‘n ool’n hook volop biej. Ze höör’n biej oens, dat wus wiej nig oans. Hein was zo doof as nen u1k en zo mager as ne lat. De leste joar’n biew’ne as ‘n rèet, en hare ginnen toand meer in ‘n moend.
Wat hee rech doan har vrooger, dat wus ginèen en doar vreug wiej ook nig noa. Hein wàs d’r en doarmet oet. Ik mèen wal ‘s höörd te hebb’n, date in ziene goo joar’n nen bekwoam’n streuper mut wèen wes, meer doar dörf ik nig vuur in te stoan. Doar was Hein in oenze oog’n niks miender urn, vàste nig miender, want nen goo streuper biej zo nog nig. Nen goon streuper was vrooger in tel, doar ha’j ontzag vuur. En doar koemp biej, iej hoowt d’r ook nig met noar ‘n biechtstool, want Oenz’n Lèev’n Heer hef de haaz’n, de keniene, de fesoant’n en petrieshoonder nig alleen vuur jagers maakt. Dèe höört ginèen, of all’man! Hein zal in ziene jonge joar’n wa ‘n wakker keerlke wèen wes, den d’r vuur zoorgd hef, date zien possie hef metkreeg’n. Wèe kon d’r Hein non leelik urn ankiek’n, dat hee nöm wat ‘n tooköm?
Meer, Hein wör zèek en gebrekkig. De noabers proatt’n d’r oawer, dat ze ‘min ‘n paar dage al nig meer zèen hadd’n. Ze vuund’n Hein in de bedstie, en hölp was drok neurig. Meer wèe van de vrouwleu van ‘n Hofkón en wol hier help’n? Dat kón ook hoaste gin gewoon méénske, doar was Hein nig noa en ok zien umgieving nig, en all’man stun van wied’t’n. Hier kon d’r meer één help’n en dat was zuster Vincentio, doàr wadd’n ze ‘t all’ voort oawer èens. Men dée eer bod! De zuster köm, zoo as ze aaltied en oaweral köm, woar zéékte, elléen, aarmood en narigheid was in ‘t hoes. ‘t Was zonne goo zuster! Ze was aaltied bliej, ze lach’n aaltied en ze bidd’n aaltied, óok op de stroate. Ze knikk’n aajt plezéerig, meer ze zée op stroate nooit ‘n woord, ze wol eer Weesgegroetje nig oenderbrekk’n en dat wus heel Boom. De krall’n van eer’n rozenkroans, zölt, wal ofslett’n wèen wes, dat kan nig oans, dow ze störf.
Zuster Vincentio gung ‘t huuske van Hein in en ze oordeel’n, dat hée vot mos, noar de zusters in Deel’n, urn doar wieder verzoorgd te wor’n. ‘t Mos ‘s oanderdaags, dat was Zoaterdag, voort gebuur’n. Schoemaker köm met de meubelwage en dréej’n vuur ‘t huuske van Hein urn. Vanzölm was de zuster ook presèent. Ze gung d’r in en ze har waarm water, nen hoanddook en zeep neurig. Dóar kon eer ‘n noaberschop wal an help’n. Hein mos in de wage en de moanleu hadd’n ‘t d’r oender mekaar al oawer wéé de zuster mos help’n urn Hein d’r in te drèeg’n. Doar gung de deur los.De zuster har ‘t oole keerlke op ‘n aarm asof ‘t ‘n klèen kiend was en ze dreug Hein in de wage. Zuster Vincentio har d’r zich alleen wa met red’t, zoender hölp oet ‘n hook. Wiej hebt Hein nooit wier zèen, en hèe is, duch miej ook a reukloos stöörv’n.
Dien woende nööst hem. ‘t Was ‘n gàod mèenske. Iej kond’n d’r wil met hebb’n, óok aj eer ploag’n. Dat kon ze góód hebb’n, och, dat har ze in ‘n loop van de joar’n wa leerd. Dan lach’n ze en zèe meer wier: “Ja, ja, oh, oh! Heeremetied wat is de weer!’d toch wied”. Doar was ‘t met of, dat wus wiej, want dat was eer stopwoord.
Ze har ginne poemp in ‘t hoes en ‘t water haald’n ze aajt biej oens oet de put. Ze haald’n ook ieder’n dag nen liter melk, en dan gung ze vaak effn zitt’n vuur ‘n köpke koffie. Ze kreeg ook aajt ‘n zölfd’n stàol, woarurn dat wee’k nig. Dat was ‘n stàol van Dien. Wiej, jongs van ‘n Hof, hebt eer ‘t lèev’n vaak lastig maakt, meer wiej wuss’n gàod hoowied a’w kond’n goan, té boent he’w ‘t nooit maakt. Vrömde jongs, dée d’r aajt biej heupe wadd’n op ‘n Brienk, moss’n nig woagn’n urn Dien te serr’n, want dat stun wiej nig tào, doarvuur moch wiej eer te geem lien, doarvuur höör’n ze d’r biej.
‘t Was wa naa smerig in eer huuske. D’r was meer één vertrek woar all’ns mos gebuur’n, ook sloap’n. In oenze jonsjoar’n was woar in oenz’n hook nen slachter in de kost. Gerrit was nen best’n keer! en hèe dèe ginnen dood’n moes kwoad. Hèe har meer één gebrek. Hèe druunk te völ foezel. Hèe köm, dich miej, oet ‘t Broaboantse. As hee ‘s Zoaterdagsoavonds zich wier ‘n schoer in de piepe har druunk’n, hare aajt gin zin urn Zundags noar de keerk te goan. Ik dèenk, date platveute har, want hèe leup slecht. As hèe dan Dien noar de late keerk zag stengl’n, plarkerde hèe d’r hen, heul eer an en zèe dan: “Diene, Diene, hier heb je een gulden, maar dan moetje goed voor me bidden”. Dien nöm ‘n geuld’n an, schuddekopp’n ‘n moa! en zèe dan: “Heer, o heer, ik zal ‘t wa doan meer kön iej doar biej Oenze’n Lèev’n Heer met tào”? Gerrit was d’r, duch miej, van oavertuugd, dat Dien better kon bidd’n dan hèe-zöhlm en lachend sleifer’n hee dan wieder ‘n Hof op, want dan har e alwier dös.
Woarurn ik dit schrief zo rond Kerst? Och, a’j zo ‘n moa! zitt’n te prakkezeer’n, dèenk iej hoaste vanzöhn wier aan vrààger, an ow allereerste tied. En dan biej met ow gedacht’n wier in ne weer!’d, woar iej allèen baas bint, woaroet ow nurns kan verdriev’n. En ieder joar met Mirwienter zèe’k Dien wier vuur miej, want dan gung’n mien’n kammeroad en ik beij Dien op visiet, aajt noa de late keerk, en wuunsken ‘t olie vruiwke dan “Zoalig Kerstmis”. Dan tracteerd’n ze op ‘n glèeske rood, wat wiej in ‘t verschot moos’n opdrienk’n, want ze har meer één glèeske. Dan was ‘t oole mèenske tevrèen en gelukkig. Dan gung ze noar ‘t glazenkeske en kreeg ‘t glèeske vuur ‘n dag en streek d’r met eer’n ,lang nig aajt kloar’n doem duurhen en ‘t grote feest vuur oens jongs begun.
Ze har ook nog ‘n pepier’n kerststel’ke en doar broand’n ze keerskes vuur, dèe ze op nen teelder in ‘t witte zoand har zat, zo kond’n zenig urnvall’n. An ‘t leste zèe ze oens, da’w vot moss’n goan, dat ze in ‘t hoes op oens wocht’n. Ze was oens dan miskien ook wa zat. Meer eers kreeg’ wiej nog ‘n kluuntje. Dan stroempel’n Dien noar de bedstie, dèe de gordien’n opzied, gröbbl’n ‘n luk in ‘t bedstroo en haald’n ‘n tuutje met broene kluuntjes vuur ‘n dag. Dan nöm ze d’r nen hoemp’n oet, stak ‘min ‘n moend en beet ‘man twèe noagenog gelieke brökke. Doar kree’w d’r ieder een van en wiej att’n ‘t wa lekker op en ‘t hef oens nooit hienderd. Zo gung ‘t ieder’n Mirwienter, joar injoar oet.
Dien is a völ joar’n dood. ‘t Was ‘n verloat’n, oold, aarm vruiwke. Ze was nig geleerd, ze kon nig lèez’n of schiev’n, meer ‘t was ‘n wies mèenske.
Nog aaltied wordt an dit vruiwke dacht enoawer eer proatt’. Woarum? Dien was duur eer lèev’n ne persoonlikheid. Ze was good, zo dèep geleuvig, ze bepoald’n zölfhoo ze zol lèev’n, ze gung eer’n èeg’n goank, trök zich neerg’ns en van ginèen wat an en leut ‘t vuurnaamste aajt vuur goan. Ze hef aajt röstig lèefd en is, dow eer tied d’r was, effn röstig stöörv’n.
Doarum, duch miej, dèenk wiej nog vaak an Dien.
Lèvert oenze tied, met zien’n vuuroetgoank op alle gebied, en alle gebis, nog zukke leu of, leu van ‘t zölfde gehalte as Dien? Gèet biej oens ‘t vuurnaamste ook aajt nog vuur? Dien was hiér nig in tel, ze hefhiér aajt achteran stoan. Meer as wiej, jongs van ‘n Hof, nog ‘s ‘n moa!
Hierboav’n maj’t anloand’n, dan ko’w oenze oog’n nog wal ‘s oetkiek’n, want dan leuw’k da’w zoll’n zèen, dat Dien doar wà metteelt en doar nig achteran stèet…
G.J. ten Voorde (RIP)
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar Inhoudsopgave 2004-01)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)