Auteur: H.A.M. Woolderink
In het Rijksarchief in Overijssel te Zwolle, bevindt zich in het Markearchief, onder No. 569, een overzicht van de reglementsartikelen die hebben gediend bij de markeverdeling van Hertme. Het uit 15 artikelen bestaande reglement behoort bij het “Plan van verdeeling der Marke van Hertme, gemeente Borne, kanton Delden, provincie Overijssel” uit 1847 en luidt als volgt:
Art. 1
De verdeeling zal onder het bestuur eener kommissie worden volbragt, overeenkomstig den hierna omschreven maatstaf.
Art. 2
De kommissie benoemt een deskundige of landmeter, en wordt zij geautoriseerd, om zoodanige personen te assumeren als zij zal nodig oordeelen,\ en wegens de belooning met hun overeentekomen.
Art. 3
De kommissie zal de wegen en waterleidingen bepalen, bruggen en duikers doen aanleggen, daar waar zij dezelve zal noodig oordeelen, als ook bestaande waterleidingen kunnen doen verbeteren.
Art. 4
De kommissie zal voor hunne werkzaamheden op eene billeke wijze worden schadeloos gesteld, en na volbragte verdeeling der gronden, binnen twee maanden rekening hunner administratie aan de belanghebbenden moeten doen.
Art. 5
De kommissie benoemt een ontvanger of penningmeester, welke gevolmagtigd is, de gelden voor de verdeeling benoodigd te ontvangen en uit te betalen, op quitantien geteekend door tenminste twee leden der kommissie.
Art. 6
De kommissie van verdeeling, wordt bij deze gemagtigd, om na volbragte verdeeling der marktegronden, de acte van scheiding der gemeenschap te doen opmaken en voor alle belanghebbenden of bedeelde bij wijze van procuratie te teekenen.
Art. 7
De kosten van verdeeling, als bruggen, duikers, wegen en waterleidingen, en alle verdere kosten door de verdeeling wordende veroorzaakt of noodig bevonden, zullen worden gevonden, door den verkoop der aan genoemde markte behoorende eigendommen, als hout en gronden, met uitzondering der onverdeelde heide en groengronden, evenwel zullen de reservegronden in mindering der onkosten publiek worden verkocht of daarover op eene andere wijze worden beschikt ter beoordeeling der kommissie voornoemd. Het te kort zal door de gezamentlijke eigenaren gedragen worden, en wel pro rato van de uitgestrektheid van ieders aandeel in de verdeelde gronden, zodat, de kosten, en tot het een en ander benoodigde gelden bekend zijnde, de som bundersche wijze, zal worden omgeslagen, en binnen zes weken na de bekendmaking der omslag, in handen der ontvanger, zullen betaald moeten worden. De toegedeelde gronden, van den in deze gebrekkige contribuablé blijven niet alleen voor die kosten verbonden, maar de kommissie behoud het regt, om door openbare verkoop van dezelve, na gedane in mora stelling van denaanbedeelde, die kosten te verhalen.
Art. 8
Tot gemoetkoming der zoogenaamde kleine, zal aan ieders huis of rookuitgang, der thans in de markte Hertme, staande huizen, een bunder grond worden toegedeeld (met uitzondering der kamers, voor welke gezamentlijk een bunder zal worden aangewezen) welke gronden zullen worden genomen van het Withagsveld, gemeten vanaf de scheiding van Zaasveld, deze aandeelen zullen bij loting worden toegewezen, met dien verstande, dat een eigenaar meerdere aandeelen bekomende, dezelve naast elkaar erlangt. Ook zal het de kommissie vrijstaan, deze zoogenaamde brandparten, op eene andere plaats te kunnen aanwijzen, ingeval belanghebbenden zulks mogten verzoeken.
Art. 9
Voor de veeweide zal worden gegeven veertig roeden voor ieder rundbeest waarvan tot maatstaf zal worden genomen het aantal vee door de ingezetenen van Hertme in het veefonds aangegeven, gemiddeld over de jare 1843 en 1844, en zal uit hoofde der omstandigheden des bouwmans op Pigge Erve, deze worden geregeld op 3 runderen. De kommissie behoud het regt, deze bepaling te kunnen wijzigen, waar het mogt blijken, dat in verhouding der bouwlanden, het een of ander erve mogt zijn benadeeld.
Art. 10
De aandeelen zullen door kielspitten worden afgescheiden of aangewezen, zullende hij die van de voorschreven brangrond onder art. 8 aangeduid, een ander gebruik wenscht te maken, voor de bevreiding door omwalling of anderzints moeten zorgen.
Art. 11
De verdere aanwezige gronden zullen worden verdeeld in evenredigheid der bouw- en tuingronden. De groen- en boschgronden zullen voor een vierde deel der bouwgronden worden berekend, zooals dezelve bij het kadaster bekend staan, zooals hetzelve in den jare 1832 is opgemaakt.
Art. 12
De toewijzing der gronden, zal zoodanig geschieden, dat elk aandeel zooveel mogelijk warde gelegd bij de erve of gronden. Waar dit niet kan geschieden, en een onderlinge schikking niet mogt kunnen plaatshebben, zoo zal de toewijzing bij loting worden geregeld.
Art. 13
De thans erkende vrijgronden, kunnen den gebruiker, in mindering van zijn aandeel worden toegedeeld. Bij verschil daarover zal de kommissie naar ingewonnen informatie beslissen, blijvende art. 12 door deze bepaling in volle kracht.
Art. 14
Alle geschillen met betrekking tot deze verdeeling zullen door de kommissie van verdeeling worden beslist, die vooraf alle gronden zal taxeeren en klassificeren.
Art. 15
Er zal aan de Gereformeerde Gemeente van Borne, en aan de Meijershof te Borne, voor hun verondersteld regt in de markte Hertme, een bunder grond op het Withagsveld worden toegedeeld en ieder op vier runderen worden berekend.
Bovenstaand plan goedgekeurd bij holtingsresolutie in dato 3 september 1846 en 9 augustus 1847.
De kommissie van verdeeling, (geteekend) G.J.O.D. Dikkers, J.A. Misdorp, L.A. Eenhuis, G. ter Horst, J.H.H. Bloemen, J.B.Koek, H.F. Boekman (markerigter).
H.A.M. Woolderink.
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar Inhoudsopgave 1997-01)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)