Auteur: Drs. G.P. ter Braak
In deze editie van de archiefkast vermelden we enkele (eigen)aardigheden die voor een deel uit de Bornse Courant van weleer afkomstig zijn.
Het gemeentehuis
In de B.C. van 28 december 1912 lezen we het volgende: “Ons gemeentehuis heeft een flinke verandering ondergaan. De secretarie is groter geworden en van een brandvrije kluis voorzien, terwijl de kamer daarachter als secretariskamer en kadaster is ingericht. In beide lokalen zijn ook de vloeren van houtgranit gemaakt en ook is de secretariskamer van electrisch licht voorzien, wat trouwens op de secretarie reeds lang in gebruik was. Een en ander is een goede verbetering”.
Raadplegen we de notulen van de B&W-vergadering van 16 januari 1918, dan lezen we onder punt 5: “Wegens de vele werkzaamheden ter secretarie wordt met twee stemmen de aan de ambtenaren ter gemeentesecretarie vroeger toegestane zoogenoemde Vrije Zaterdagmiddag met ingang van 19 januari a.s. ingetrokken.
Wat was dat voor een tijd?
Het distributiekantoor
In 1914 brak de eerste wereldoorlog uit, die tot in 1918 zou duren. Hoewel Nederland neutraal bleef (en dus niet aan de oorlog deelnam) ondervond men hier wel de gevolgen ervan. Goederen, brandstoffen en levensmiddelen werden schaars. Een aantal fabrieken moest sluiten. Zo is de textielfabriek van Spanjaard vele malen tijdelijk gesloten vanwege schaarste aan grondstoffen en/of brandstof. De Bornse Stoomgrutterij van de Erven Wed. A. ten Cate, heeft zelfs een jaar lang niet gewerkt.
Zoals overal elders in den lande kwam er in Borne een distributieregeling. Allerlei artikelen gingen op de bon. Zo kwam hier een Gemeentelijk Distributiebedrijf met een directeur. De Bornse Courant meldt op 19 januari 1918 o.m. “Het distributiebureau heeft haar nieuwe kantoorlokaal reeds betrokken. Het ziet er flink uit en is ongetwijfeld een grote verbetering.”
Waar was in Borne het nieuwe distributiekantoor te vinden? In de notulen van de Gemeenteraadsvergadering van 10 september 1917 staat onder punt 162 te lezen: “Wordt gelezen een schrijven d.d. 22 november 1917, van den heer Directeur van het Levensmiddelenbedrijf alhier, daarbij wijzende op de noodzakelijkheid tot verplaatsing van het levensmiddelenbureau in een ander gebouw, daar de werkzaamheden in het geneentehuis, wegens de beperkte ruimte en slechte inrichting van de vertrekken niet meer naar behoren zijn te verrichten. Een goede lokaliteit zoude zijn, althans voor het, beoogde doel goed in te richten, het lokaal van het gebouw de Vereeniging van de H. Vincentius à Paulo, gelegen aan de Nieuwstadsstraat (nu Marktstraat 19/21) welke vereeniging bereid is voormeld lokaal aan de gemeente te verhuren voor de som van f 22,00 (twee en twintig gulden) per maand, op voorwaarde, dat het gehuurde gedeelte te zijner tijd weder in de tegenwoordige staat moet worden opgeleverd.
“Op voorstel van Burgemeester en Wethouders wordt met algemene stemmen besloten voormeld lokaal tegen gezegde som van f 22,00 per maand onder genoemde voorwaarde te huren en hetzelve tot bureau voor het levensmiddelenbedrijf te doen inrichten.”
Uit het verslag van deze raadsvergadering in de Bornse Courant van 15 december blijkt dat de tijdelijke veranderingen van het St. Vincentiusgebouw o.m. bestonden uit het aanbrengen van loketten.
Wie was de directeur van het distributiekantoor? Dat blijkt uit de notulen van de vergadering van B&W van 1 mei 1918 onder punt 80: “Gelet op art. 179p der Gemeentewet wordt besloten eervol ontslag te verlenen aan: 1. P.W. Vledder, directeur; 2.
G.C. van den Nieuwboer, controleur; 3. P. Dekker, wonende te Hengelo; 4. Mej. G.M. Velthausz en 5. G.W. ter Beest.
Dat betekende echter niet dat het distributiekantoor ophield te bestaan, want vervolgens werd, blijkens punt 81, besloten om “gelet op art. 4 der Verordening op het beheer van het Levensmiddelenbedrijf in de gemeente Borne diezelfde personen weer te benoemen, maar dan tijdelijk”. Het aantal personeelsleden werd zelfs uitgebreid, n.l. met F. Th. Hilbrink te Borne als administratief ambtenaar.
Op 25 mei wordt de heer Van Vledder op diens verzoek eervol ontslag verleend als Directeur van het Levensmiddelenbedrijf ingaande 1 september 1919. Ingaande diezelfde datum wordt hij een week later – met het oog op afdoening van zaken – op voorstel van B&W door de gemeenteraad belast met de hoofdadministratie en het toezicht op de gang van zaken (tegen een vergoeding van f 25,00 per maand).
Op 3 februari 1921 berichten B&W aan het bestuur van de St. Vincentiusvereniging dat de Brandstoffencommissie met ingang van 1 april 1921 zal worden opgeheven en wordt verzocht het huurcontract ingaande die datum als ontbonden te beschouwen.
Beheerder van het St. Vincentiusgebouw was Alexander (Xander) van den Nieuwboer (broer van de controleur). Hij woonde in het rechter gedeelte van het gebouw. Zijn dochter, Mw. M.J.A. van den Nieuwboer woont er nog (nu in het linker gedeelte).
St. Vincentiusgebouw
De St. Vincentiusvereniging bestaat nog steeds. Het is een van oorsprong charitatieve instelling op R.K. grondslag, hulp gevend aan mensen in nood. In het gebouw bevond zich het lokaal aan de voorzijde van het linker gedeelte, waar nu een woongedeelte is. Het lokaal bevindt zich thans daarachter en dient momenteel als onderkomen voor de R.K. Interparochiële Jeugdvereniging St. Stephanus Borne.
Het St. Vincentiusgebouw werd in het begin van deze eeuw gebouwd als herbouw van een ouder pand.
Bijgaand een verbouwingstekening uit 1961.
Ger ter Braak.
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar inhoudsopgave 1994-02)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)