Auteur: Bert Wolbert
(Boornse Sage; N.B. temtoasie = kwelling)
De weg van Boorn noar Boornebrook löp ounder de autobaan de Al duur en den ounderduurgaank hebt ze TUSVELD neumt. Dit is nich zo mer vuur niks gebuurd want in de nöagte lig ne boerschop met n zölfdn naam.
t Tusveld gelegn tusken Boorn en Almelo hef ne luk meer as normale bevolkingsdichtheid. Nöast ne grote garage, n paar restaurants en luk kleane industrie bepoald de boerderiejn en gewone wonhuuz t anzeen. Nen grootn en nen kleanen es, rechts en links van de duurgoande stroat maakt disse boerschop compleet.
t Tusveld, ne boerschop in de gemeente i Boorn dee nogal eens wördt vergetn en dat is in vroger tied bk al zo west. As iet historisch bekiekt heft ok vroger nich völ van betaansie (= van betekenis) west. N waapnfeit wat ie könt neumn is dat zich hier vroger de beade postweagn hebt kruust, now vergeliekbaar met knooppunt Azelo van de Al.
Der is weanig of gen geschiedkundige literatuur oaver de strek te vindn. Ene boerderiej koomp der vuur in de registers dee in de middeleeuwn bint anlegd, t is het “hoes Tushvelde”, al neumt in 1262 en woarschienluk hef de strek doar now ok zienn naam an te daankn. De boerderiejn der umhen gelegn bint later völle van dit earf ofsplitst. Tushvelde is now erve Weerman.
Helemoal an disse strek veurbie goan is ok al zo wat, want t blik dat er bie de leu op t Tusveld oet oawerleavering n verhaal, zeg mer ne Sage, de roonde döt den menigeen tot an n dag van vandaag too opneij weer döt gruweln en groezeln (= huiveren), tenminste as hee wördt vertöln.
Disse Sage, zich opspöllend binn de greanzn van de gemeente Boorn, is vuur mie ne anleiding west t Tusveld opneij ounder oenn andacht te brengn en oe te verzeukn zölf eens n moal te goan kiekn, te lostern en oe te oavertuugn.
Het mot meer as viefhonderd joar wedn ledn dat der opt hoes Tushvelde ne koppel deenstmann (= boeren die ruiterdiensten moesten verrichten voor hun landsheer) bie mekaar kwamn urn te proatn oaver ne biezundere gewoarwording den een van ear har had.
Wat wast geval.
De eenn was n daags doarvuur gangs west op n grootn es n stuk groond in cultuur te brengn doo de beade ossens, dee vuur de ploog wadn spann, midn op nes gungn stoan en met gen möggelikheed meer veuroet te kriegn wadn. t Schoem stun ear urn n bek en de oogn wadn wied los espert. De beest wadn bang, onwies bang.
Met völ meuite har hee ze luk achteroet kregn en bie ne neije kaans was de ploog vastloopn op nen onwi zn steen den net ounder t meaiveald van n es har zetn. n Deenstman har in n oavond tehoop met wat noabers probeerd disn steen oet te graavn en biet blootlegn was ear direct opvöln dat disn veldkei nen voarm har van n gezicht en meer as nen meter in duursnee metn.
Bie wat van disse keerls gung bie disse gewaarwording n hartslag evn luk har noar boavn en bie aander brak n zweet oet. Toch hebt ze met mekaar n steen roundum ·oetgraavn en urn good bekekn. Waarachtig t beeldn n gezicht oet, wat mosn ze doar met an. Beslötn wördn urn n kei luk deeper te loatn zakn, want der oetkriegn was duur t gewicht hoast nich möggelijk en de aangst zat der ok wa luk in bie disse ontdekking, ounder de ground kon n kei weanig kwoads doon. Zo gebuurn t.
Nog n zölfdn oavond wördn een van de oaldste noabers urn road vrogd, dit urn wat wiezer te wördn wat disn steen met zien gezicht kon beduudn. Tot eam schrik trök disn man, waarvan wördn vertöln dat hee wa 80 joar zol wedn, biet anheurn van dit verhaal spierwit vot en hee har evn de tied nöarig urn op verhaal te komn.
Wat was er nameluk an de haand.
Bie disn oaldn man kwam direkt weer dat verhaal noar boavn van n Ridder van n Houndnborg bie Zeandern, n verhaal dat vroger wördn vertöln round t losse veur duur de oaldste keerls en de jonge leu zoa n schrik op de hoed jagn dat ze met bevn en aangst noar hoes hen löapn en achter elkn bos n spook zagn zitn. Hee har altied ziene twiefels had.
Disn Ridder har heel vroger doar leaft eri in de nöagte völ roundtrökn met ziene vazaln en doarbie alles doan wat nich mooi was, roavn, braandstichtn, an vrouwleu hadn zee zich vergrepn en as der leu wadn dee zich weerdn dan wördn ze zounder pardon van kaant maakt. As Hendrik van t oale Stoveler t verhaal vertöl krieskn de wichter t oet van aangst en de jongs höln eam goastok luk stiever vast.
Now wast zo dat, zo gung t verhaal, dat disn Ridder nameluk vuur één ding onwies benauwd was, nameluk hee wus, t mos zölfs op n Houndnborg beschrevn stoan, dat der eargens round n Houndnborg nen steen mos wedn dennen God anduudn den tin de vroger tied doar vuurt zegn har. Now wast biezundere dat wel den steen vun zich vanof dat moment bezitter moch neum van n Houndnborg. De jongs en wichter wördn dan ok altied anroadn good oet te kiekn noar disn steen.
“En now is t zowiet” , beslöat n oaldn noaber en hee gung vermeuit daal zitten.
De Deensmann, bie mekaar op t Weerman, gelöavn t verhaal umsgelieks (= vanzelfsprekend) en beslöatn doar gen grös oaver te loatn greuin. Der wördn plann maakt urn de daad biet woord te voogn en joarn laank wördn der pogingn doan urn n Houndn borgn in bezit te kriegn. Oeteandeluk is t dan ok lukt en is t toökömn an n Bisschop van Utrecht, woarnoa t later wier in haandn is komn van Twickel. Vanof zo’n betke dee tied dat de deenstmann gangs gungn urn n Houndnborg te veroveren wördn II t hoes Tushvelde” ok wal “t Deansman” neumt, wat later weer “t Weerman” is wördn…
Wat is der now zo biezunder an dit verhaal: now vuur n joar of wat is der achter de boerderiej van “Van de Wal” now bewoond duur Schabbink, direckt rechts vuuran opt Tusveld, nen steen opgraavn den roond 1200 kg weug en dat is het biezundere, nen ofdruk dröag van n gezicht, tenminste as ie good kiekt!
Ie könt oe oavertuugn, n steen lig anno 1994 leenks nöast de boerderiej, in n klean wearke dat deenst döt as ounderkomn vuur wat geitn en bök en disse deers breekt wounderwel disn steen as klimrots. Zee mosn eens weetn wat zich in vroger tied allemoal urn disn kei met t gezicht of hef spölt.
Bert Wolbert.
(–> naar PDF-versie van deze publicatie)
(–> naar inhoudsopgave 1994-02)
(–> naar Boorn & Boerschop pagina)