Boorn & Boerschop 1991-01: LEU KIEKN BIE DE HOGE BRUG

Auteur: Gé Nijkamp

“Morgn he’k vriej van school, de juffrouw is zeek”, vertöl ik ‘s oavnds oonder tetn an toafel. “Dat koomp goed oet”, zea mien vaar, “morgn doo’w de tuffeln der oet, dan köj mooi helpn gaddern”.

Dat was toch ok wat; doar gung mienn mooin vriejn dag woar’k zoo bliej metwest was. Tuffeln gaddern; net of der nich wat betters te doen was op nen vriejn dag… Ik vund a jammer, dat de juffrouw zeek was wördn en har de oarigheid der ineens helemoal of. Mer noadat ik n slimstn klap te boawn was, scheut mie t binn, dat t almoal nog wa met kon valn. Bie oetzundering moch wie wa es met noar “t laand” en umdat wie nog te klean warn um te helpn potn of schoffeln, hadn wie oonze eagn bezigheid in n Boornsn-es: “Leu kiekn bie de Hoge Brug”. Doar ko’j as keend wa uurn met gangs wean, want de weerld was toen nog nich zoo groot. En in dee tied -ne kleane vieftig joar leedn kwam der heel aander verkeer langs as rechtevoort in n Stroom-es …

‘s Anderdaagns – kort noadat “de jör dree moal har bloazn” warn wie op t laand achter de Hoge Brug. “Oons laand” was n lepke groond, huurd van de Hervormde Keark, wat ze non n “volkstuintje” neumt. t Was nen mooin noajoarsmorgn, de zun scheen a en der lag nen lichtn daamp oawer t röstige water van de Boornse bek, dee in dee tied nog “Vearfbek” wördn neumd. Wie warn kömn met de bakfiets en vuur a’t den vol was, mos der heel war gebuurn.

Tuske t tuffelgaddern duur heul ik de stroat goed in de gaatn, woar regelmoatig leu vuurbie kwamn; bienoa almoal op de fiets. Bie hoge oetzundering nen auto of n peerd en waagn. Meestieds op Boorn an, mangs de aandre kaant oet. Vaak leu van twaalf in t dozien; dee been’k vergetn. Mer ok hier oetzunderingn en dee bint mie altied biebleewn.

Met korte, drokke peskes kwam n oald, krom kearlke vuurbie, “Kistnjantje”. Heewonn in n logement in Eanske, kwam met de bus noar Boorn hen en trök met n köfferke koapnschop (veters, kamferbaln, ezv) n boer op, meestieds roond Hettem en soasel. De weenterdag dreug hee beenkapn en altied nen dröppel an n neus. Hee har ziene vaste huus, woar hee ‘s mirrags met at en ok woar hee zien köfferke leut stoan um ‘s anderdaagns met n haandel wieder te goan.

Noadat er nog twee bakkers, dree melkboern en ne haandvol gewone leu vuurbie warn kömn, begun t pas drek te wördn; ik kon nich of kiekn en de vaar vreug, of ik de tuffel nich vergat… Vanoet de leagte kwam der ne vracht beum richting doarp dee woarschienlik noar Eanter mosn: kloomphoolt. De zwoare pearde hadn wa ne kleaieriej ande dikke wilgn en pöppel dee in twee tot drie loagn op de twee waagns lagn.

Boawn op de beum lagn nog ne hooltn peardekrup, ne dommekracht, polsdikke ketn en vuurop – as n kaptein op zien schip – zat n voorman en trök an de leidsels en ziene piep; blauwn daarop trök laankzaam vet in de troage weend. Ie konn wa mearkn, dat de weg teegn de brug opleup, de pearde mosn em hier wa komn; grote vosns wit schoem sleugn ear op de brede schoft. Mer ze kwamn boawn en hadn tot de kanaalbrug bie Bornerbroek vuurlopig t slimste had.

Nog deep oónder n indrok van dit geweeld keek ik t span noa en wördn geliek a wat aans gewaar. t Leek wa nen auto eet de begintied van de automobiel, zoo-a’ j nog wa mangs op hele oalde films zeet. Mer zoo oald was de waagn dee non vuurbie kwam, nog nich: t leekmer zoo, umdat n doamoalig eigenaar danig de iezerzaag hanteerd har. Der was nich völ oawerbleewn. Zoo opt eerste gezicht de wieln, de motorkap met vuurroet en n bodem waar n bestuurder op n kistke zat, achter t grote stuur in de boetnlocht. Achter em stun nen grootn zaagbok den bie nen boer dennen hoop hoolt te zaagn har, wördn oflaadn; t achterstuk van n Ford wördn opkrikt, zoodat de wieln vriej van de groond warn. Nen breedn andriefreemn kwam oawer n poelie van de zaag en oawer een den an een van de achterwieln was anbracht. De motor wördn start en de zaak kon dreain. Efkes later wast spul vol in bedrief: n stearkn automotor tufken röstig en de zaag zung duurt hoolt. Dat was nog wat aans as de motorzaagn van disse tied!

Afb. 01

Oonder disse bedrievn duur was n morgn a nen heeln eand wieder kömn; t meeste volk was naar weark en school hen en t begun röstig te wördn in n Boornsn-es. Mer al te lang hoovn ik nich te wochtn: op ne rapnde, roestige fiets reed nen oaldn kearl luk gedoekt de Hoge Brug op. Toen hee oet t geheur was, vreug ik: “Wee is dat?”, want in dee tied wo’k naa gearn alns wetn. “Nen dikn boer oet Hettem”, was t bescheed van de vaar en heeschodn nen zwoarn stroonk, zodat de tuffel met geweeld in t roond vleugn. Ik vund t mer vrömd, want den kearl op de fiets was zoo schroa as nenbezmsteln, mer in dee tied begreep ie alns nog nich. Ok har heet metde tong of de oorn, want ie heurn van ziene kaant niks, toen mien vaar em dagtied gaf. Toen’k nöager vreug, kreeg ik ok gen aantwoord, want hee was luk wieder vot met ne nieje rieg beginn te stekn.

Wa zag ik in de wiedte de man op de fiets de pet ofnemn vuur nen aandern op n peard, den in oonze richting kwam. Ok mien vaar lichtn de pet, toen n ruuter in t zwart oons vuurbie draavn. Ik zag nog net n koppern brilke, n wit boordje en zien luk lange haar, dat vanoodern n hoed in weend wappern. Nen schooier wast nich, duchn mie, dat warn ja de enign dee toen t haar luk an de lange kaant hadn. t Was de Hetmer pastoor, vernam ik. Teegn zienn parochiaan har hee ok n hoed ofnömn; teegn oons nikn hee, mer ja, hee kon natuurlik ok nich gangs bliewn en mos ok nog zien peard in de gaatn hooldn.

Vuur de afwisseling – of tot besloet, want wie hadn de bakfiets haast vol eignheimers – kwam nen grootn auto van Boorn of. As ne reddingsboot op nen oceaanstomer stun op n achterbumper n licht moterfietske vastbundn, woarmet n Boornsn veedokter den achter t stuur zat, zich int achterlaand in n drek woagn, waar ne zeeke koo of n kelfke zienn biestaand neudig har. Tegnwoordig, non half Hollaand eender t asfalt zit, kö’j oe haast nich meer begriepn, dat vrogger de meeste boetnweagn dee oet zaand bestundn, bie reagn in n moeras veraandern, woara’ j lellik in vast konn komn te z itn. Vuurlopig hare t noggoed an t loopn en ik zag em verdwienn oawer de weg dee in grote slingers tuske wei- en knolnlaand duurgung.

Wie gungn ok naar hoes hen, t was goed west; de waag vol en n boek leug, want t leup teegn mirragstied. t Kostn oons luk meuite om t dreerad oet n bearm op de straat te kriegn en daar gung t hen. Vuur Boorn wördn wie nog efkes ophooldn duur de blauwe vrachtwaagn van de Grutter den op n tradgung met ne lading riest en mel. “EET MEER PANNEKOEK” zag ik nog juust in grote gelle letters boawn vuur de kap staan. Non, daar warn wie har an toe …

Boorn, oogstmaand 1991.

(–> naar PDF-versie van deze publicatie)

(–> naar inhoudsopgave 1991-01)

(–> naar Boorn & Boerschop pagina)